- De pulp-, papier- en kartonindustrie kampt met problemen in de toeleveringsketen en de gestegen energieprijzen.
- In de VS is er daardoor een tekort aan luiers en hebben producenten de prijzen verhoogd.
- Nederlandse consumenten hoeven zich volgens bedrijven voorlopig geen zorgen te maken, al is de markt krap.
De politie in Winter Haven in de Amerikaanse staat Florida riep vorige maand Facebook-gebruikers op een man te identificeren die luiers had gestolen. Dit lokale nieuws haalde zelfs The New York Times, omdat deze man misschien een voorbode is voor een nieuwe crisis: een wereldwijd tekort aan luiers.
Volgens de Amerikaanse non-profitorganisatie National Diaper Bank Network, een soort voedselbank voor babybenodigdheden, worstelt een op de drie Amerikaanse gezinnen met het vinden van genoeg luiers om kinderen schoon en gezond te houden.
Niet alleen zijn luiers moeilijker verkrijgbaar, ook maakten producenten als Kimberly-Clark en Procter-Gamble hun producten duurder. Een pak Huggies met 198 luiers (voor pasgeborenen) kost op Amazon.com momenteel 51,26 dollar, omgerekend ruim 44 euro. Honderdzestig Pampers (maat 5) kosten momenteel 71 dollar, bijna drie keer zoveel als vier jaar geleden.
Op de Nederlandse prijsvergelijkingssite Superscanner is te zien dat prijzen van verschillende luiers en hygiënische doekjes in Nederland de afgelopen maanden echter nauwelijks zijn toegenomen. De prijzen zijn stabiel vergeleken met die in de VS. De vraag is: blijft dat zo?
Oude logistieke modellen kunnen 'bij het grofvuil'
De wereld kampt al ruim anderhalf jaar met een verstoorde toeleveringsketen. De grote boosdoener is natuurlijk de corona-epidemie die in 2020 de wereld, economieën en fabrieken lamlegde.
Doordat de economie sterker aantrekt dan verwacht, loopt de productie achter. Ook kampen veel bedrijven met arbeidstekorten, bijvoorbeeld in de transportsector. Samen met vertraging - door lange rijen containers of hernieuwde lockdowns - in havens en andere distributiecentra op andere plekken in de wereld houdt de groeiende supplychain-crisis zichzelf in stand.
Er zijn "structurele problemen in de toeleveringsketen", zegt Jack van Veen, hoogleraar Supply Chain Management aan Nyenrode Business Universiteit. De modellen waarmee fabrikanten en leveranciers in de jaren voor de pandemie onze producten 'just in time' afleverden kan je volgens hem nu "vrolijk bij het grofvuil zetten". Wat volgens Van Veen momenteel mist in de logistieke wereld is overzicht, ofwel "transparantie in de ketens".
"Mensen weten niet waar al die rotzooi vandaan komt. We kennen onze directe klanten en leveranciers, maar niet de leveranciers van de leverancier of de klanten van de klant. Daardoor onstaat er veel onzekerheid en gaan mensen op bepaalde uitkomsten anticiperen."
Denk aan wc-rollen hamsteren, of fabrieken die vorig jaar de productie stillegden of vertraagden uit angst voor een aanstaande economische crisis. Beslissingen die op dit moment juist de snel aantrekkende economie weer belemmert.
Energiecrisis helpt niet mee
De nieuwe energiecrisis maakt een slechte logistieke situatie nog erger. Eerder deze maand verscheen al een zorgwekkend rapport van ABN Amro waarin analisten laten zien hoe kwetsbaar sectoren zijn voor de energiecrisis.
Uit de top 20 die de bank maakte van kwetsbaarste bedrijven is op te maken dat door de stijgende stroom- en gasprijzen nieuwe bottlenecks ontstaan in de wereldwijde economie. Zo zullen mogelijk de winsten in de glastuinbouw en de basischemie, allemaal belangrijke producten en grondstoffen, "weggevaagd" worden.
Zo ook die van de pulp- papier- en kartonindustrie. Cijfers uit 2019 laten zien dat de energiekosten voor deze sector zo hoog zijn als 78 procent van het bedrijfresultaat, en 7,3 procent van de omzet.
Deze zomer verschenen de eerste signalen van een papiertekort. "De hele papiermarkt is compleet uit balans", vertelde Robert Jan de Rooij in augustus tegen de NOS. Hij is de directeur van Wilco, een van de grootste Nederlandse drukkerijen.
Door de explosieve toename van online bestellen is de vraag naar karton de afgelopen twee jaar flink gestegen. Daardoor is er nu te weinig papierpulp beschikbaar voor de boekenmarkt. Dat is terug te zien in de gestegen prijzen, net als de langere levertijden. "Als ik papier in huis wil hebben, duurt zo'n bestelling normaal gesproken een paar weken. Nu moet ik vier maanden wachten", aldus De Rooij.
De Britse uitgever Vertebrate Publishing luidde afgelopen week ook de noodklok. Er is te weinig papier voor boeken. Of het drukken van stripboeken, geeft drukker Four Color Fantasies aan.
Vorige maand werd al duidelijk dat agenda's, kerstkaarten en kalenders voor komend jaar in prijs zullen toenemen. “Papier is voor ons 15 procent duurder geworden", zegt Wouter Haan van drukkerij Reclameland. "Energie is duurder geworden, de mensen, inkt, het vervoer uit China. Als dit zo doorzet, kom je snel uit op een prijsstijging van 20 tot 25 procent."
De consument kan 'gerust' zijn ondanks problemen
De grote vraag voor aanstaande ouders en vrouwen is of zij zich ook zorgen moeten maken voor de gevolgen van het papiertekort. Want pulp en papier zit ook in luiers en maandverband.
"We zien op de korte termijn niet dat we ons zorgen hoeven maken", zegt een woordvoerder van Kruidvat aan de telefoon. Hamsteren is naast onwenselijk ook volstrekt niet nodig volgens de Nederlandse drogisterijketen. "Maar we houden natuurlijk wel de markt in de gaten, we kunnen niet in een glazen bol kijken."
Business Insider vroeg commentaar aan een reeks hygiëneproducten- en luierfabrikanten in binnen-en buitenland. Het in Zweden gevestigde Essity AB, bekend van merken als Libero, Tork en Libresse, was een van de weinigen die reageerde.
Essity AB laat in een verklaring weten dat het "in de eerste plaats de consument" wil "geruststellen over de continuïteit van de bevoorrading en de beschikbaarheid van haar producten op het schap".
"Essity ziet op dit moment geen verstoring in de productie of distributie. We zijn een grote afnemer van pulp, gerecycled papier en alternatieve vezels en we sluiten leveringscontracten van verschillende looptijden met een groot aantal verschillende leveranciers. Deze overeenkomsten zorgen voor de levering van belangrijke, noodzakelijke materialen en diensten."
Het Zweedse bedrijf zegt de impact van "ongekende prijsstijgingen" van grondstoffen, transport, verpakkingen en energie te voelen, maar benadrukt dat het maatregelen heeft genomen om die impact te beperken door bijvoorbeeld verpakkingen te verminderen en productieprocessen te optimaliseren.
'Krappe markt, maar leveringen gaan zoals gepland'
Ook SCA (Svenska Cellulosa AB), de duurzame Zweedse hout-, papier- en pulpfabrikant reageerde op ons verzoek voor een reactie. Toevallig, want in 2016 splitste het bedrijf zich af van wat tegenwoordig Essity BA is.
Volgens een woordvoerder van SCA is de markt voor pulp momenteel erg krap. Maar zegt hij, "we vervullen onze leveringsafspraken".
Toch heeft ook SCA, net als Essity AB, manieren moeten vinden om de impact van de supplychaincrisis te beperken. "Dit afgelopen jaar hebben de verstoringen in de wereldwijde distributieketens voor problemen en kosten gezorgd, vooral in het containertransport."
Vooral niet gaan hamsteren
Het schrikbeeld van luier- of maandverbandtekorten uit de VS lijkt dus vooralsnog ver weg voor Nederlandse consumenten. Er is geen reden - ook gezien de al eerder vermelde geringe prijsstijgingen op Superscanner - om tampons, luiers en maandverband te hamsteren.
Bovendien verstoort dat hamsteren juist de supplychain verder, legt hoogleraar Van Veen uit. "Als je een baby krijgt, was het normaal zo dat je dacht: 'ik zie het op het moment wel met die luiers'. Nu denk je: misschien zijn er straks geen luiers meer, ik ga ze nu inkopen. Hierdoor stijgt de vraag plots explosief en zorg je voor een disbalans in de logistieke keten. Maar niemand weet hoe zo'n papiertekort zal verlopen. Herstelt de supplychain zich na het hamsteren, blijft er grote vraag naar luiers of stort de vraag in?"
Dit is allemaal onzekerheid voor leveranciers en producenten die anticiperen op de vraag van morgen en overmorgen en aan de hand van voorspellingen hun productie en logistiek moeten inplannen te midden van de huidige problemen van een supplychain- en energiecrisis. Iedereen doet momenteel maar wat, ziet Van Veen, en dan vooral hun best.
Kom maar op met dat virale filmpje
Het advies voor aanstaande ouders en vrouwen is dan ook: blijf kalm en winkel zoals je normaal zou doen. Het enige wat de angst voor tekorten kan wegnemen blijft volgens Van Veen transparantie.
"Aan het begin van de coronapandemie kochten sommigen massaal wc-papier in, totdat er een filmpje op YouTube verscheen waarin iemand in een pakhuis vol rollen liep en zei: geef het een week, dan zijn de schappen weer vol."
Als er fabrikanten en leveranciers van baby- en vrouwenhygiëneproducten meelezen: weet wat jullie te doen staat. Maak een goede video die transparant communiceert dat de consument zich geen zorgen hoeft te maken. Dan hoeft zo'n nieuwsbericht uit Florida ons hier geen angst meer in te boezemen. En kunnen bezorgde Nederlanders geld of overtollige luiers doneren aan de Amerikaanse National Diaper Bank Network in plaats van ze massaal in te slaan voor een niet bestaand tekort.
